Praksis Dergisi’nin 68. sayısı, 5-7 Nisan 2024 tarihlerinde Praksis Dergisi, Türk Sosyal Bilimler Derneği, Sosyal Araştırmalar Vakfı ve Mülkiyeliler Birliği ortaklığında İstanbul’da düzenlenen Tarihsel Materyalizm konferansında sunulan bildiriler arasından seçilen çalışmalara dayanmaktadır. Bu sayı, konferansın ana temasını oluşturan akılcılık ve rasyonalite kavramlarını içinden geçmekte olduğumuz dönüşümler ve krizler bağlamında yeniden düşünmeyi amaçlamaktadır.
Yarım yüzyıldır süren neoliberalizmin küresel hâkimiyetinin ardından, çevresel yıkımın hız kazanmasına, ekonomik durgunluğun derinleşmesine ve liberal demokrasinin erimesine tanık oluyoruz. Yönetici sınıfların kısa vadeli hesapları bu küresel dönüşümleri tutarlı bir şekilde kavramayı zorlaştırırken, Mike Davis’in “beyin tümörü” olarak tanımladığı bu yetersizlik ana akım yaklaşımlara da sirayet etmiş durumda. Kapitalizmin irrasyonel eğilimlerinin derinleştiği ve bu irrasyonalitelerin yükünü de emekçi sınıfların üstlendiği bir dönemde toplanan konferans, burjuvazinin hakikatten sapma olarak kendini gösteren bu irrasyonelliği karşısında tarihsel materyalist geleneğin bu vahim bilimsel bilgi boşluğuna önemli ve cüretli bir yanıt olabileceği iddiasını ortaya koymuştur.
Tarihsel Materyalizm konferansında sunulan bildirilerden oluşan bu sayımızda farklı ülkelerde gerici-sağ iktidarların uyguladıkları ekonomik, ekolojik ve toplumsal yeniden üretimi güçleştiren politikalarının yaşanmakta olan krizleri nasıl derinleştirdiğini ve küresel kapitalist ilişkilerin doğurduğu savaşlar ile ekolojik krizin sebep olduğu yıkımların boyutunu ortaya koyan yazılara yer vereceğiz. Diğer yandan, bu sağ iktidarların krizler karşısında geliştirdiği irrasyonel “çözümler”in ötesinde, radikal dönüşümleri tetikleyecek alternatif rasyonalite yaklaşımlarını ve kapitalizmi dönüştürme potansiyeli taşıyacak kolektif pratiklerin imkanlarını tartışmaya açmayı istiyoruz.
Sayı çıkış tarihi: Mayıs 2025
Yazı teslim tarihi: 15 Ocak 2024
Editörler Kurulu: Berkay Ayhan, Cihan Özpınar, Aylin Topal, Cemil Yıldızcan
